Prawa kobiety w ciąży to coś o czym zawsze chciałyśmy napisać. Głównie dlatego, że wiele kobiet tak na dobra sprawę nie wie co im przysługuje, na jaką pomoc mogą liczyć i kiedy zdecydowanie mogą powiedzieć nie. Warto mieć taką wiedzę już na etapie planowania porodu.
Zachodzisz w ciążę i co dalej?
Oczywiście pewnie skaczesz z radości, a może właśnie nie, bo nie do końca wiesz co Cię teraz czeka. Nie wiesz jak powiadomić pracodawcę, jakiego ginekologa wybrać, jakie badania wykonać i jak potwierdzić ciążę. O diagnostyce w początkach ciąży napisałyśmy już cały obszerny post TUTAJ.
Opieka medyczna
Dziś o tym jakie są prawa kobiety w ciąży. Zacznijmy może od tego, że nie ważnie czy masz ubezpieczenie czy nie oraz gdzie pracujesz masz prawo do opieki medycznej finansowanej ze środków publicznych. Co więcej ma prawo do korzystnia ze specjalistów poza kolejnością. Choć to akurat czasami zależy od regulaminu placówki i uprzejmości np. osób w kolejce 🙂
Jeżeli chodzi o specjalistów, to od 2017 roku jest przepis, że muszą przyjąć kobietę ciężarną w dniu zgłoszenia, a najpóźniej w ciągu 7 dni. Jeżeli prawo nie jest przestrzegane, możecie złożyć skargę. Należy w niej zaznaczyć, kiedy się zgłosiłaś i kiedy taka wizyta powinna się odbyć oraz kto odmówił zapisania. Oczywiście musicie mieć kartę ciąży lub zaświadczenie od ginekologa, że w którym tygodniu jesteś.
Prawa kobiety w ciąży a pracodawca
Również w tej kwestii ciężarna ma dużo przywilejów. Jeżeli jesteście zatrudnione na umowę o pracę, to nie macie się czym martwić. Możecie powiadomić o ciąży w dowolnym i dobrym dla Was momencie, a pracodawca musi to przyjąć ze spokojem i zapoznać się ze wszystkimi wymogami, które musi spełnić.
Umowa o pracę, zwolnienia i urlopy
Umowa o pracę chroni już od samego początku. Pracodawca nie może Zwolnić kobiety będącej w ciąży, czy na urlopie macierzyńskim/rodzicielskim/wychowawczym. Są jednak pewne wyjątki, np. kiedy ogłasza upadłość lub jesteś zatrudniona na okres próbny nie dłuższy niż jeden miesiąc. Jeżeli jednak zwolnią Cię masz prawo odwołać się do sądu w ciągu 21 dni. Możecie żądać przywrócenia do pracy lub odszkodowania.
W przypadku umowy na czas określony, która uległaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży (12 tydzień), to zostaje ona przedłużona do momentu porodu. To samo tyczy się sytuacji gdy jesteś w trakcie urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego/wychowawczego.
Co po porodzie?
Prawa kobiety w ciąży nie kończą się na porodzie. Po przejściu na urlop macierzyński/rodzicielski/wychowawczy pracodawca nadal nie może Cię zwolnić. PO powrocie z urlopu macierzyńskiego, ma obowiązek zapewnić Ci stanowisko pracy, które do tej pory miałaś. Jeżeli nie jest to możliwe, to inne odpowiadające Twoim kwalifikacjom i dotychczasowym zarobkom. Po powrocie nie jesteś już chroniona i mogą wręczyć Ci wypowiedzenie.
Co ciekawe w trackie trwania urlopu rodzicielskiego i wychowawczego możecie wrócić do pracy. W przypadku tego pierwszego na 1/2 etatu u swojego pracodawcy, jeżeli ten wyrazi zgodę. Prośbę składacie na piśmie, nie wcześniej niż na 21 dni przed powrotem. Więc urlop rodzicielski może się przedłużyć nawet do 64 tygodni, wszystko zależy od tego przez jaką część urlopu rodzicielskiego będziesz pracować.
Będąc na urlopie wychowawczym możesz podjąć pracę zarobkową u obecnego szefa lub gdzie indziej, jeżeli nie uniemożliwia to opieki nad dzieckiem.
Stanowisko pracy
Możesz pracować jedynie 8 godzin. Twój szef nie może Cię prosić o nadgodziny, czy pracę w godzinach nocnych. Dodatkowo odpadają wszelkie delegacje i nienormowany czas pracy (dłuższa przerwa w ciągu dnia).
Są też wymagania co do warunków pracy:
- jeżeli pracujesz przy komputerze, to po każdych 50 minutach siedzenia, powinnaś miec 10 minut przerwy na ruch i rozprostowanie kości,
- jeżeli masz pracę stojącą, to nie może to być dłużej niż 3 godziny w ciągu doby. Jednorazowo może to być tylko 15 minut, po czym przysługuje Ci kolejne 15 minut przerwy,
- zakazuje się pracy w szkodliwych warunkach, na wysokości, kiedy jesteś narażona na drgania, czy dźwiganie powyżej 3 kg (mama karmiąca powyżej 6 kg). Jeżeli pracujesz w takich warunkach, pracodawca musi zmienić ci stanowisko pracy. Jak nie ma innego, musi zwolnić Cię z obowiązku wykonywania pracy, jednak z zachowaniem wynagrodzenia.
- Pracodawca musi pozwolić Ci na wykonanie wszelkich badań, o ile nie możesz wykonać ich poza godzinami pracy.
Nieodpłatna pomoc prawna
Możecie skorzystać z porady prawnika w zakresie praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych. Prawo to weszło w 2017 roku wraz z ustawą „Za życiem”. Na stronie darmowaporadaprawna.ms.gov.pl znajdziecie listę ośrodków, które świadczą takie usługi.
Wsparcie psychologiczne
Możesz z niego skorzystać w trackie trwania ciąży, jak i po porodzie. W pierwszym przypadku, jeżeli kobieta ma stany depresyjne, może skorzystać z poradni zdrowia psychicznego. Nie musi mieć do tego skierowania, a placówka musi ustalić wizytę nie później niż 7 dni roboczych.
Jeżeli przeszłaś ciężki poród, masz tak zwany „baby blues”, dziecko urodziło się z niską masą ciała (do 1500 gr), doszło do obumarcia czy poronienia szpital ma obowiązek zapewnić Ci opiekę psychologa. W Polsce coraz więcej placówek ma na etacie psychologa, co jest pocieszające. W tym mój szpital, w którym zamierzam rodzić.
Znamy prawa kobiety w ciąży, a co z okresem okołoporodowym ? Co nam przysługuje?
Przede wszystkim prawo do planowania porodu
Każda z nas ma możliwość świadomego wyboru i ustalenia jak będzie przebiegał poród. Służy do tego taki dokument jak „plan porodu”. Możecie go pobrać ze strony szpitala, w którym będziecie rodzić. Zaznaczacie w nim wszystko na co wyrażacie zgodę, a na co nie, czego oczekujecie od personelu i jaka jest wasza wizja. Jeżeli na porodówce nikt was o taki plan porodu nie zapyta, to same powinnyście wręczyć go położnej/lekarzowi. Ważne żeby znalazł się w wasze dokumentacji medycznej. Choć większość szpitali ma na swoich stronach gotowe formaty do pobrania, to czasami nie są one wystarczająco szczegółowe. Ja na swoim dopisałam ręcznie, to na czym mi zależy, a czego nie ma w dokumencie.
Prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń medycznych
Na wszystkie czynności medyczne, zabiegi, leki itp musicie wyrazić zgodę. W przypadku gdy chodzi o Wasze ciało oraz o wasze dziecko.
Prawo do poszanowania intymności i godności
Przygotowania, poród i opieka poporodowa, to dla każdej kobiety duże przeżycie. Często wiąże się ze skrępowaniem, a nawet wstydem. Pamiętam, że sama byłam bardzo oburzona jak w dzień po porodzie podczas obchodu pojawili się lekarz z asystentami badał mnie w obecności innych pacjentek na sali. JUż sam fakt, że lekarz nie był sam uznałam za krępujący, a badanie to coś poza moimi granicami godności. Wtedy nie wiedziałam, że mogę poprosić o badanie na osobności. Pamiętajcie, że macie prawo do poszanowania waszej intymności i godności.
Jest jeden wyjątek. Jeżeli zdecydujecie się na poród w szpitalu o III stopniu referencyjności, musicie wiedzieć, że są to szpitale kliniczne uczelni medycznych, które uczą przyszłych lekarzy. Dlatego nie zdziwcie się jeżeli podczas porodu czy obchodu pojawi się lekarz z wianuszkiem studentów. Dla zasady nie możecie ich wtedy wyprosić.
Podajmy listę takich placówek w Warszawie:
- Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie, ul. Karowa 2, tel. (22) 59 66 178
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. Witolda Orłowskiego w Warszawie, ul. Czerniakowska 231, tel. (22) 58 41 218
- Mazowiecki Szpital Bródnowski w Warszawie, ul. Kondratowicza 8, tel. (22) 326 58 18
- Instytut Matki i Dziecka w Warszawie, ul. Kasprzaka 17 A, tel. (22) 327 70 18
- Centrum Medyczne „Żelazna” w Warszawie, ul. Żelazna 90, (22) 536 93 60
- Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie, ul. Wołoska 137, tel. (22) 508 11 30
- Szpital Bielański im. ks. Jerzego Popiełuszki w Warszawie, ul. Cegłowska 80, tel. (22) 569 02 03
- Uniwersyteckie Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka WUM w Warszawie, pl. Sokratesa Starynkiewicza 1/3, tel. (22) 502 14 60
- Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-091 Warszawa, tel. (22) 317 91 65
Prawo do obecności bliskiej osoby w trakcie porodu i w gabinecie lekarskim podczas przyjęcia do szpitala
Polskie prawo mówi, że podczas porodu może być nasz mąż/partner czy inna osoba wskazana przez ciężarną. To samo tyczy się obecności kogoś bliskiego podczas przyjęcia do szpitala. MImo tego jest to w wielu placówkach kwestia umowna. Szczególnie tak było w okresie pandemii i z tego co wiem, nadal możliwość przebywania osoby bliskiej nie zawsze jest możliwa.
Lekarz może ciężarnej odmówić takiego prawa w dwóch przypadkach. Kiedy uważa, że stanowi to zagrożenie dla jej bezpieczeństwa oraz z powodów epidemicznych. Czyli jak dla mnie, niestety to tylko dobra wola lekarza lub placówki niestety.
Jeżeli chodzi o obecność męża podczas cesarskiego cięcia, dużo częściej zdarza się, że jest ona zabroniona. A jeżeli już może być, to jest to płatne. W szpitalu na Żelaznej to koszt 200 zł. Jest to cena za przystosowanie taty do wejścia na salę operacyjną, czyli strój i dezynfekcja.
Prawo do informacji
Macie prawo wiedzieć wszystko i o wszystkim. Lekarz powinien przedstawić Ci jakie procedury Cię czekają i wyjaśnić to co budzi jakiekolwiek niejasności. To także poinformowanie o tym jakie masz możliwości, z czego możesz skorzystać np. podczas porodu jeżeli chodzi o znieczulenie czy pozycje.
W przypadku wszelkich zmian dotyczących leczenia i sposobów także musisz zostać poinformowana. CHoć czasami gdy wszystko dzieje się bardzo szybko i lekarze muszą podejmować decyzje w ciągu dosłownie kilku sekund, nie ma czasu na szczegółowe wyjaśnienia.
Prawo do tajemnicy informacji
Pamiętajcie, że wasza dokumentacja medyczna i waszego dziecka jest do wglądu dla Was. Jeżeli nie chcecie by wasz przypadek był omawiany na forum sali, w której leżą inne kobiety, poproście o to lekarza. Być może potrzebujecie nieco więcej czasu i wyjaśnień.
Prawo do dodatkowej opieki sprawowanej przez osobę bliską
Mamy tu na myśli odwiedziny kogoś bliskiego. Jest kilka opcji.
- Pobyt po porodzie w płatnych pokojach rodzinnych, które możecie w szpitalu wynająć. Taki pokój rodzinny to super opcja jeżeli rodzicie naturalnie, z maluszkiem jest wszystko w porządku i możecie spędzić pierwszą noc razem. To szczególny czas dla całej trójki.
- Jeżeli jednak rodzisz przez cesarskie cięcie, nie wiem czy jest to najlepsze rozwiązanie. CO prawda jesteście we trójkę, ale do takiego pokoju położne zaglądają rzadziej. Na sali pooperacyjnej jesteście pod ich opieką cały czas. Niestety na taką salę nie wpuszczą nikogo w odwiedziny. Jest to w sumie zrozumiałe, skoro leży na niej kilka kobiet i każda jest cierpiąca. Osoby trzecie są wtedy najmniej potrzebne.
- Odwiedziny na sali ogólnej. Obecnie są one możliwe niemal w każdej placówce. W pandemii był zupełny zakaz. Oczywiście odbywają się w wyznaczonych porach.
Prawo do poradnictwa laktacyjnego
Jak wiecie temat karmienia piersią nie jest łatwy. Wiele kobiet ma problemy z odpowiednim przystawieniem i rozkręceniem laktacji, dlatego potrzebny jest doradca laktacyjny. Możecie o niego poprosić będąc jeszcze w szpitalu. Położna pomaga wtedy i przeprowadza instruktaż oraz opisuje zasady prawidłowej laktacji.
Pamiętajcie, że jak wyjdziecie ze szpitala musicie radzić sobie same, co często nie jest łatwa. Polecam skorzystać wtedy z porad położnej środowiskowe, która ma czasami nieocenioną wiedzę. Jeżeli jednak problem was przerośnie powinnyście skorzystać z porad doradcy laktacyjnego. Oczywiście jest to płatne.
Prawo do dokumentacji medycznej
Pamiętajcie, że zawsze macie prawo do wglądu do dokumentacji medycznej wasze i dziecka. Podczas wypisu taka dokumentacja powinna być wam wydana i omówiona przez lekarza. Jeżeli wystąpiły jakieś powikłania okołoporodowe u ciebie lub u dziecka możecie poprosić o pełną dokumentację szpitalną. Może być on później przydatna w dalszym leczenie, a także jeżeli uznacie, że został popełniony błąd medyczny.
Prawo do zaskarżenia
Niewiele kobiet wie, że ma takie prawo. Dotyczy ono błędów w prowadzeniu ciąży oraz poprawnego przeprowadzenia porodu. Może on polegać na złej diagnostyce matki, zbyt późnym wykonaniu cesarskiego cięcia, itp.
Każdy z nas, jako pacjent, ma prawo do złożenia skargi, której przedmiotem może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy (Art. 227 Kodeksu postępowania administracyjnego). Także kobieta, która czuje, że jej prawa podczas ciąży, porodu czy połogu zostały złamane, ma do tego prawo.
Taka skarga może być po prostu opisaniem zaistniałej sytuacji. Mowa tu o porodzie, czy np. zachowaniu personelu medycznego, a jakie były wasze oczekiwania. Taką skargę możecie złożyć (najlepiej wysłać pocztowo żeby mieć potwierdzenie) do dyrekcji lub właściciela szpitala, do Rzecznika Prawa Pacjenta, Krajowego i Wojewódzkiego Konsultanta w dziedzinie Ginekologii i Położnictwa. Takich organów jest więcej i możecie je znaleźć TUTAJ. Możecie też podjąć kroki prawne kierując sprawę do sądu.
Dodaj komentarz